از دست دادن بینایی و دیابت

چشم و دیابت

طبق مطالعات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری­ها (CDC)، دیابت می­تواند به مرور زمان به چشم آسیب رسانده و باعث کاهش بینایی و حتی کوری شود. اما با مدیریت دیابت و انجام معاینات منظم چشم می­توان از مشکلات بینایی و بدتر شدن آنها جلوگیری کرد.  

افراد دیابتی می­توانند مبتلا به بیماری­های چشمی از جمله رتینوپاتی دیابتی، ادم ماکولا (که معمولاً همراه با رتینوپاتی دیابتی ایجاد می شود)، آب مروارید و گلوکوم شوند. همه این بیماری­ها منجر به کاهش بینایی می­شود؛ اما تشخیص و درمان به موقع می­تواند کمک زیادی به محافظت از بینایی فرد کند. 

رتینوپاتی دیابتی 

رتينوپاتي يكي از عوارض دیابت است که سبب تغییرات در عروق چشم می­شود. رتینوپاتی علت اصلی و شایع نابینایی در بزرگسالان است. شبکیه چشم که در زبان انگلیسی رتین نامیده می­شود قسمت اصلی چشم است. تصوير دقيق و روشن روي شبكيه تشکیل می­شود تا اثر آن به مغز ارسال شده و ما بتوانيم تصاویر را ببينيم. 

 هنگامی که قند خون بالا به عروق خونی شبکیه (لایه حساس به نور در پشت چشم) آسیب برساند، رتینوپاتی دیابتی ایجاد می­شود. رگ های خونی آسیب دیده ممکن است متورم شوند و نشت کنند که باعث تاری دید یا توقف جریان خون می­شود. در برخی مواقع رگ­های خونی جدید تشکیل می­شود که این خود طبیعی نیست و مشکلات بینایی بیشتری را ایجاد می­کند. رتینوپاتی دیابتی معمولاً هر دو چشم را درگیر می کند. 

عواملی که ریسک رتینوپاتی دیابتی را افزایش می­دهد 

افراد مبتلا به دیابت نوع 1، نوع 2 یا دیابت در دوران بارداری می­تواند به رتینوپاتی دیابتی مبتلا شود. هرچه مدت ابتلا به دیابت طولاتی­تر باشد، احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی افزایش می­یابد. عوامل دیگری که می­توانند خطر ابتلا را در شما افزایش دهد عبارتند از: 

· سطح قند خون، فشار خون و کلسترول بسیار بالا 

· سیگار کشیدن 

· نژاد یا قومیت 

مراحل رتینوپاتی دیابتی 

رتینوپاتی دیابتی دارای 2 مرحله اصلی است: 

مرحله اولیه (غیر تکثیری): در این مرحله عروق خونی کوچک در پرده شیکیه آسیب می ­بینند و کیسه ­های ریزی را تشکیل می­دهند که چشم پزشک قادر به تشخیص آنها است. از این کیسه ­ها خون و مایعات نشت می­کند. مایع نشت کرده موجب تورم بخشی از شبکیه به نام ماکولا (ادم ماکولا) شده و بینایی شما را کاهش می­دهد. ادم ماکولا شایع­ ترین علت نابینایی در افراد مبتلا به رتینوپاتی دیابتی است. حدود نیمی از افراد مبتلا به رتینوپاتی دیابتی دچار ادم ماکولا می شوند. 

مرحله پیشرفته (تکثیری): در این مرحله رگ­های خونی جدید و غیر طبیعی بر روی سطج شبکیه شروع به رشد می­کنند. این عروق جدید به دلیل داشتن دیواره ضعیف شکننده هستند و معمولا به داخل زجاجیه (ماده شفاف و ژله مانند در مرکز چشم بین لنز و شبکیه) خونریزی می­کند. نشت خون در زجاجیه موجب کدر شدن زجاجیه شده و به صورت نسبی مانع عبور نور از مردمک به پرده شبکیه می شود در نتیجه تصویر تار و درهم دیده میشود.

با خونریزی جزئی، ممکن است شما چند لکه تاریک که در بینایی شما شناور هستند مشاهده کنید. اگر خونریزی شدید شود، می­تواند بینایی شما را کاملاً مسدود کند. رتینوپاتی دیابتی تکثیری (پرولیفراتیو) شدیدترین نوع بیماری شبکیه ناشی از دیابت می باشد. حدود ۲۰٪ افراد دیابتی به آن مبتلا می شوند و می تواند باعث کاهش شدید دید و حتی نابینایی شود. 

در مراحل اولیه ممکن است علائم را مشاهده نکنید. به همین دلیل بسیار مهم است که حداقل یک بار در سال معاینه چشم انجام دهید تا مشکل زودتر تشخیص داده شود و درمان موثر باشد.  

علائم در مرحله پیشرفته می­تواند شامل موارد زیر باشد:  

· تاری دید 

· لکه ­ها یا اشکال تیره در دید به صورت شناور 

· مشکل در دیدن رنگ­ها
 

· مناطق تاریک یا خالی در دید  

· کاهش بینایی 

چگونه رتینوپاتی دیابتی تشخیص داده می­شود 

چشم پزشک در طول معاینه چشم، بینایی شما را با میزان تشخیص حروف یا نمادها از فاصله دور بررسی می­کند. همچنین به شبکیه و داخل چشم شما نگاه می کند و ممکن است از رنگ برای بررسی خونریزی رگها، استفاده کند. اگر مشخص شود که شما رتینوپاتی دیابتی دارید، ممکن است چشم پزشک بخواهد بینایی شما را بیشتر از یک بار در سال بررسی نماید. 

اگر مبتلا به دیابت نوع 2 هستید باید بلافاصله از نظر رتینوپاتی دیابتی بررسی شوید. اگر مبتلا به دیابت نوع 1 هستید، باید 5 سال پس از تشخیص دیابت هر ساله از نظر رتینوپاتی دیابتی تحت معاینه قرار گیرید. هرچه درمان رتینوپاتی دیابتی زودتر انجام شود، درمان بهتری خواهید داشت. 

در صورت مشاهده تغییراتی در بینایی، به خصوص اگر به طور ناگهانی اتفاق بیفتد با چشم پزشک خود تماس بگیرید. این تغییرات ممکن است شامل موارد زیر باشد: 

· تار دیدن  

· لکه ها  

· چشمک می زند  

· نقاط کور  

· کج و معوج دیدن تصاویر و اشیاء 

· مشکل در خواندن یا انجام کارهای جزئی 

درمان رتینوپاتی دیابتی 

درمان رتینوپاتی دیابتی می­تواند آسیب چشم را ترمیم کرده و حتی از نابینایی در اکثر افراد جلوگیری کند. اگر قبل از اینکه بینایی شما تحت تأثیر قرار گیرد، درمان شروع شود می­تواند به جلوگیری از کاهش بینایی کمک کند. گزینه ­های درمانی عبارتند از: 

· جراحی با لیزر یا لیزر درمانی (به اصطلاح فوتوکوگلگولاسیون لیزر نیز نامیده می شود). این روش سدی از بافت اسکار ایجاد می­کند تا رشد رگهای خونی جدید را کند نماید.  

· داروهایی به نام بازدارنده‌های VEGF که می توانند رتینوپاتی دیابتی را کند یا معکوس کنند.
 

· برداشتن تمام یا بخشی از زجاجیه (وایترکتومی). 

· اتصال مجدد شبکیه (برای جدا شدن شبکیه، عارضه رتینوپاتی دیابتی). 

· تزریق داروهایی به نام کورتیکواستروئیدها 

سایر بیماری­های چشم 

آب مروارید: زمانی که لنزهای چشم کدر می­شوند فرد به آب مروارید مبتلا می­شود. اگرچه لنزهای هر فرد با پیرتر شدن کدر می شود، اما افراد دیابتی احتمالاً آب مروارید را در سنین پایین تری تجربه می­کنند. سطح بالای قند خون، در بیماران دیابتی، باعث تجمع رسوبات در لنزها و کدر شدن آنها می­شود. 

گلوکوم: گروهی از بیماری های چشمی است که در آن عصب بینایی به دلیل فشار زیاد بر چشم آسیب می­بیند. بسیاری از انواع گلوکوم علائمی ندارند و کاهش بینایی می­تواند به آرامی اتفاق بیفتد. 

دیابت می­تواند باعث گلوکوم نئوواسکولار شود. این بیماری در برخی مواقع با رتینوپاتی دیابتی هنگامی که عروق خونی جدید و غیرطبیعی روی عنبیه (قسمت رنگی چشم) رشد می­کنند اتفاق می­افتد. عروق جدید موجب مسدود شدن جریان مایع به خارج از چشم شده و فشار چشم را افزایش می­دهند.  

چطور از بیماری‌های چشم پیشگیری نماییم یا آن را به تاخیر بیاندازیم؟ 

با این مراحل می توانید از بینایی خود محافظت کرده و احتمال کاهش بینایی خود را کم کنید: 

· حداقل سالی یک بار معاینه چشم انجام دهید تا پزشک چشم شما بتواند هر مشکلی را زودتر و تا زمانی که قابل درمان هستند تشخیص دهد. 

· سطح قند خون خود را تا آنجا که ممکن است در محدوده مناسب نگه دارید. با گذشت زمان، قند خون بالا نه تنها به رگهای خونی چشم آسیب می رساند، بلکه می تواند روی شکل لنزها نیز تأثیر داشته و بینایی شما را تار کند. 

· فشار خون و سطح کلسترول خود را در محدوده کنترل شده نگه داربد تا خطر ابتلا به بیماری­های چشمی و کاهش بینایی کاهش یابد.  

· سیگار کشیدن را ترک کنید. ترک سیگار خطر ابتلا به بیماری­های چشمی مرتبط با دیابت را کاهش می­دهد و سلامت عمومی شما را بهبود می­بخشد. 

· فعالیت بدنی از چشمان شما محافظت کرده و به شما در کنترل دیابت کمک می­کند. 

· دانش خود را نسبت به دیابت افزایش دهید. افرادی که آموزش دیابت کمتری دارند، دو برابر بیشتر از افرادی که آموزش بیشتری می بینند به رتینوپاتی دیابتی مبتلا می­شوند. 

مشکلات چشمی در افراد دیابتی شایع است ، اما درمان‌ها می توانند بسیار موثر باشند. تنها چشم پزشک می­تواند بیماری­های چشمی را تشخیص دهد، بنابراین حداقل سالی یک بار معاینه چشم را انجام دهید. هرچه مشکلات چشمی زودتر پیدا و درمان شود، برای بینایی شما بهتر است. 

در این مقاله با مشکلاتی که دیابت برای بینایی به وجود می­آورد و راه های درمان و مراقبت از آن آشنا شدیم. دیابت همچنین با بیماری­های دیگر مانند بیماری­های قلبی و آسیب سلول­های عصبی ارتباط مستقیم دارد. توصیه میکنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دیابت و بیماری­های کلیوی و آسیب عصبی به مقالات مربوطه مراجعه فرمایید.