پوسیدگی دندان – علت و علائم
علت و علائم پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان که به نام کرم خوردگی دندان نیز شناخته میشود شایع‌ترین بیماری در ساختمان دندان است.میتوان گفت پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری مزمن جهان نیز می‌باشد. اگر به موقع به پوسیدگی دندان رسیدگی نشود، درد و تخریب دندان بیشتر پیش میرود تا حدی که ممکن است دندان به طور کامل تخریب شده و بیافتد.
پوسیدگی دندان به طور معمول به دلیل تخریب مینای دندان توسط اسیدهای ناشی از هضم باقی مانده ترکیبات غذایی در دهان است. پوسیدگی دندان در سطوح اولیه و بدون علامت نیز در چکاپ های معمول دندانپزشکی قابل تشخیص است. اما اگر میزان پوسیدگی زیاد شود و به عصب برسد با درد شدید همراه خواهد بود.
در این مقاله علت و علائم پوسیدگی دندان را بررسی میکنیم. همچنین از عوارض ناشی از خرابی دندان نیز صحبت میکنیم.
علت پوسیدگی دندان
حتما شما هم وقتی کودک بودید به شما گفته بودند که شکلات نخور دندانهایت خراب میشود. یا اگر مسواک نزنی کرم دندانهایت می‌خورد. اما آیا این گفته ها درست بود؟ به راستی علت خراب شدن دندانهایمان چیست؟ در ادامه ارتباط شکلات و مسواک را با خراب شدن دندان بررسی میکنیم.
هربار که غذا میخوریم، قطعات کوچک غذا در بین دندان ها و اطراف لثه باقی می‌ماند. این باقی مانده‌های غذا با بزاق دهان و باکتری‌های دهان که پلاک دندانی را به وجود می‌آورند، ترکیب میشوند. بعد آنزیم‌ها و باکتری‌های موجود در بزاق و پلاک دندانی که ماده چسپنده‌ای است شروع به هضم قند موجود در غذای باقی‌مانده میکنند. روند هضم قند‌های موجود در تکه‌های غذا باعث تولید اسیدی میشود که موجب تخریب و اصطلاحا پوسیدگی مینای دندان می‌گردد.
پس از مصرف هر وعده غذا، در اثر تخمیر مواد غذایی باقی مانده در سطوح مختلف دندانی، برای مدت زمان حدودا 20 دقیقه‌ای، در دهان ما اسید تولید میشود. چنانچه فرد در طی شبانه روز 3 وعده غذا بخورد، حدود یک ساعت از روز، در دهان او ترکیبات اسیدی ساخته میشود. حال درنظر بگیرید اگر در بین سه وعده اصلی، میان وعده نیز مصرف کند چه میشود؟
در واقع با مصرف 3 وعده غذای اصلی و 3 میان وعده در روز، بزاق دهان حدودا دو ساعت حالت اسیدی خواهد داشت. در صورت مسواک نزدن، این مواد اسیدی به مدت بیشتری در دهان و در تماس با دندان باقی می‌مانند. اسید حاصله به تدریج مینای دندان را در خود حل میکند و خود را به عاج دندان که بافت حساس‌تری دارد می‌رساند.
بعد از تخریب عاج دندان، سرعت پیشرفت پوسیدگی افزایش می‌یابد. سپس میکروب‌های موجود در دهان، موجب تحریک عصب دندان میشوند. عصب تحریک شده دردناک، ملتهب و عفونی می‌گردد.
پس اینکه به کودکان گفته میشود اگرزیاد شیرینی و شکلات بخوری دندانت خراب میشود، ایدۀ غلطی نیست. اما نکته اینجاست که هر غذایی میتواند باعث خراب شدن دندان شود. مولکول‌های قند فقط در شیرینی و شکلات نیستند بلکه در میوه، برنج، غلات و غیره نیز موجود است. اگر تکه‌های این خوراکی‌ها نیز در دهان بماند، فرایند هضم قند توسط آنزیم‌ها و باکتری‌ها در دهان راه می‌افتد و از این فرایند، اسیدی تولید میشود که مینای دندان را در خود حل کرده و باعث پوسیدگی دندان میشود.
علائم پوسیدگی دندان
وقتی پوسیدگی دندان به عاج دندان برسد، به سرعت به سمت جانبی توسعه می‌یابد. پوسیدگی در داخل دندان به شکل مثلثی که راس آن به طرف پالپ دندان قرار دارد پیشرفت میکند.
علامت وجود پوسیدگی فعال در دندان معمولا وجود لکه‌های قهوه‌ای تیره روی سطح دندان است. با تخریب مینا و عاج دندان، حفره پوسیدگی بزرگتر و قابل رویت‌تر می‌گردد. وقتی پوسیدگی از مینای دندان عبور میکند، لوله هایی که از عاج دندان به عصب دندان کشیده شده اند باز میشوند. در نتیجه درد دندان در این مرحله شروع میشود.
عصب دندان معمولا با مصرف شیرینی، نوشیدنی یا خوردن مواد گرم یا سرد بیشتر تحریک شده و دندان درد بیشتر میشود. از دیگر علائم پوسیدگی دندان، نفس بدبو یا احساس طعم ناخوشایند در دهان است.
عوارض پوسیدگی دندان
اگر به موقع به پوسیدگی دندان رسیدگی نشود ممکن است پوسیدگی پیشرفت کرده و بافت نرم اطراف دندان را نیز درگیر کند. پوسیدگی دندان میتواند با افزایش سطح عفونت در بدن، عملکرد طبیعی ارگانهای حساسی چون قلب و عروق را نیز مختل سازد. همچنین میتواند عوارض خطرناکی چون بیماری‌های ترومبوز سینوس غاری و آنژین لودویگ را نیز همراه داشته باشد.
همواره باید توجه داشته باشید دندانی که زودتر رسیدگی شود را میتوان با هزینه کمتر به طور کامل و طولانی مدت درمان نمود. اما وقتی رسیدگی به موقع انجام نشود شاید دندان را برای همیشه از دست بدهیم. همچنین قطعا هزینه درمان نیز افزایش می‌یابد. لذا تشخیص و درمان این بیماری چه از نظر سلامتی و چه از نظر اقتصادی بسیار حایز اهمیت است.
در مقاله بعدی راه تشخیص و روش‌های درمانی پوسیدگی دندان را نیز با شما در میان می‌گذاریم.
