پوسیدگی دندان – تشخیص و درمان
پوسیدگی دندان – تشخیص و درمان
پوسیدگی دندان به دلیل فرایندهای متابولیکی حاصل از تجزیه قند خوراکی‌ها اتفاق می‌افتد. هضم قند موجب ایجاد حالت اسیدی در دهان و بزاق می‌شود. این اسید شرایط را برای باکتری‌های سطح دهان فراهم می‌کند و به مرور مینای دندان را در خود حل کرده و به عاج و سپس به عصب می‌رسد.
اگرچه گاهی اوقات بیمار از طریق علائمی چون لکه قهوه‌ای، حساسیت دندان به گرمی و سردی، درد یا بوی بد دهان میتواند خرابی دندان را تشخیص دهد، اما با مراجعه منظم به دندان‌پزشکی میتوان پوسیدگی دندان را حتی در سطوحی که با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست نیز متوجه شده و برای درمان اقدام نماییم.
در مقاله قبلی از علت و علائم و عوارض پوسیدگی دندان مطالعه کردیم. اینجا میخواهیم تشخیص، درمان و روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان را مرور نماییم. همچنین در مورد عصب کشی دندان‌های خراب نیز صحبت می‌کنیم.
تشخیص پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان معمولا در طول چکاپ منظم دندان‌پزشکی، تشخیص داده می‌شود. در مراحل اولیه پوسیدگی دندان ممکن است درد ایجاد نشود. اما معمولا سطح دندان نرم می‌شود. از آنجایی که بخش آسیب‌دیده یا پوسیدۀ دندان قابلیت ترمیم خودبه‌خودی ندارد، لازم است به موقع تشخیص داده و درمان شود.
اگر پوسیدگی سطح بزرگی را تخریب کرده باشد به راحتی و بدون نیاز به دستگاه خاصی قابل رویت است. اما برخی دیگر از پوسیدگی‌ها نیاز به نور کافی و گاها آینه مخصوص دارد. البته در هرصورت پزشک برای بررسی عمق پیشرفت پوسیدگی معمولا درخواست عکس رادیوگرافی از دندان می‌کند.
اگر پوسیدگی دندان در مراحل اولیه درمان شود، درد کمتری داشته و معمولا هزینه آن نیز مناسب‌تر خواهد بود.
درمان پوسیدگی دندان
جهت درمان پوسیدگی دندان، پزشک معالج قسمت آسیب دیده یا اصطلاحا پوسیدۀ دندان را از طریق تراشیدن با مته یا هندپیس (دریل) برمی‌دارد. سپس قسمت خالی شده را با مواد ترمیم کنندۀ خاصی پر می‌کند. با پر کردن مجدد دندان، ادامه پوسیدگی در آن ناحیه کنترل می‌شود. موادی که دندان پزشک با آن دندان را پر می‌کند میتواند آمالگام، رزین کامپوزیت، پورسلین یا طلا باشد.
از نظر مقاومت موادی مانند آمالگام و طلا مقاومت بیشتری دارند. لذا به ویژه برای دندان‌های آسیای عقبی توصیه می‌شود از این مواد استفاده شود. اما رزین کامپوزیت اگرچه مقاومت کمتری دارد اما تقریبا همرنگ دندان طبیعی می‌باشد. لذا برای پر کردن دندان‌های جلویی که در زیبایی بیمار موثر هست و فشار کمتری را متحمل می‌شوند میتوان از این مواد استفاده کرد.
اگر پیشرفت پوسیدگی به حدی باشد که پالپ دندان بر اثر عفونت از بین رفته باشد، درمان از طریق عصب کشی توصیه می‌شود. گاهی نیز ممکن است میزان پوسیدگی خیلی زیاد باشد که پزشک به شما توصیه کند دندان را به طور کامل بکشید و بعدا به کمک ایمپلنت یا دندان مصنوعی جای آن را پر کنید.
عصب کشی دندان یا روت کانال چیست؟
عصب کشی دندان که به درمان روت کانال نیز خوانده می‌شود، روشی است که برای نجات دادن دندان آسیب دیده یا عفونی به جای کشیدن آن انجام می‌شود. در جریان عصب کشی، در واقع عصب به طور کامل تمیز می‌شود. یعنی پالپ دندان که به دلیل عفونت از بین رفته و بخش پوسیدۀ دندان به طور کامل برداشته می‌شود.
در این روش کانال‌های تمیز شده با فایل‌های اندودونتیک شکل دهی می‌شود. بعد کانال را با مواد خاصی پر می‌کنند . عصب کشی یا درمان ریشه روش موثری است که اگرچه با این کار بافت دندان دیگر زنده نیست اما این روش میتواند از پیشرفت عفونت جلوگیری کرده و بافت دندان را از کشیدن یا عفونت شدید و آبسه حفظ می‌کند.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
عواملی چون جنس دندان، وجود پلاک میکروبی روی دندان، مصرف مواد قندی، مقاومت بدن، همچنین دادن فرصت به اسیدهای تولید شده از فرایند هضم قند، جهت تخریب مینای دندان عواملی هستند که دندان را مستعد بروز پوسیدگی می‌کند.
برخی از راهکارهایی که به کنترل و کاهش سرعت روند خراب شدن دندان کمک می‌کند عبارتند از:
· رعایت بهداشت دهان و دندان
· استفاده مرتب از مسواک و نخ دندان با روش درست
· چکاپ منظم دندان‌پزشکی
· کاهش مصرف مواد قندی
· مراجعه به دندان‌پزشک برای پوشاندن شیارهای سطح دندان و پرکردن پوسیدگی‌های سطحی جهت جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان
· استفاده از دهان‌شویه یا آب نمک برای از بین بردن پلاک‌های میکروبی
