پرخوری عصبی یا بولیمیا – علت و علائم

علت و علائم پرخوری عصبی یا بولیمیا 

پرخوری عصبی یا بولیمیا نرووسا یک اختلال جدی در خوردن است. علامت این بیماری دوره‌های کنترل نشدۀ خوردن و سپس پاکسازی گوارش به روشی نامناسب است. پرخوری عصبی یا بولمیا با خوردن غذا به مقدار بسیار بیشتر از حد غذای معمولی در مدت زمان کوتاه و معمولا در دوره‌های کمتر از دو ساعت اتفاق می‌افتد. پرخوری در بیماران بولمی به گونه‌ای شدید هست که بیمار هیچ کنترلی بر آن ندارد. 

 پاکسازی بدن از کالری اضافی میتواند از چندبار در روز تا چند بار در هفته اتفاق بیافتد. برخی از روش‌هایی که بیماران بولمی برای محدود شدن کالری دریافتی دارند استفراغ عمدی، استفاده بی‌رویه از ملین، قرص‌های لاغری، گرفتن روزه یا رژیم سنگین و یا حتی ورزش سنگین است. افراد با پرخوری عصبی به این ترتیب سعی در جبران و حذف غذای اضافی خورده شده دارند. 

بیماران مبتلا به بولمی ممکن است به راحتی مشکل خود را تا سالها پنهان کنند. چرا که وزن این بیماران معمولا در حد طبیعی یا حتی کمی بالاتر از وزن طبیعی حفظ می‌باشد. بسیاری از بیماران بولمی، ممکن است تا سن 30 تا 50 سالگی به دنبال درمان مشکل پرخوری عصبی خود نباشند. حتی ممکن است خودشان نیز متوجه نباشند که روش غذایی ناسالمی دارند. در این مقاله به شما کمک می‌کنیم علت و علائم پرخوری عصبی یا بولمیا نرووسا را بهتر بشناسید و در مقاله بعدی راه درمان این مشکل را بررسی خواهیم نمود. 

علت بولمیا یا پرخوری عصبی چیست؟ 

پرخوری عصبی علت پایه‌ای و اساسی مشخصی ندارد. اما وضعیت سلامت روان، ژنتیک، ساختار بیولوژیکی همچنین انتظارات اجتماعی در بروز
بولمیا موثر شناخته شده است. 

متخصصین دانشگاه جان هاپکینز معتقدند که جامعه، ایده‌آل‌های فرهنگی و اجتماعی که وزن و شکل بدن را به ویژه در خانم‌ها نشانه گرفته و برای آن ارزش و اهمیت قائل می‌شود در به وجود آمدن بولمیا موثر است. به هر ترتیب بیمارانی که بولمی دارند معمولا تصویر ذهنی خوبی از بدن و وزن خود ندارند. 

 این بیماران صرفا درگیر غذا نیستند بلکه مهمتر از آن درگیر پنداره‌های منفی از بدن خود بوده و خودشان را بابت شکل و سایز بدن قضاوت و سرزنش می‌کنند. با روان درمانی و ایجاد خودانگارۀ مثبت از بیمار میتوان به بیماران بولمی کمک کرد که احساس بهتری نسبت به خودشان داشته باشند و سالم زندگی کنند. 

علائم پرخوری عصبی چیست؟ 

افرادی که پرخوری عصبی دارند ممکن است حتی سالها پرخوری و پاک سازی بدن خود را پنهان کنند. به طور کلی بولمیا میتواند آنقدر مخفی بماند که حتی نزدیک ترین افراد زندگی فرد نیز متوجه این مشکل در عزیزانشان نشوند. اما رایج‌ترین علائم بولمی عبارتند از: 

· احساس دلسردی و عدم رضایت از ظاهر و فرم بدن 

· وزن بدن این بیماران معمولی یا بالاتر از حد متوسط است. 

· استفراغ عمدی که معمولا مخفیانه انجام می‌شود. 

· مشغولیت ذهنی بابت وزن، تغذیه و فرم بدن 

· دوره‌های مکرر پرخوری 

· نگرانی بابت عدم کنترل در خوردن غذا 

· عدم اراده در کنترل پرخوری یا انتخاب نوع غذا 

· ورزش افراطی 

· رژیم بیش از حد 

· استفاده نامناسب و بی‌رویه از ملین‌ها 

· قاعدگی نامنظم 

· عادات غذایی عجیب 

· اضطراب 

· افسردگی 

· مصرف بیش از حد مکمل‌های غذایی یا دارویی جهت کاهش وزن 

· احساس درد و التهاب در گلو 

· خستگی و بی انرژی بودن 

· مشکلات دندانی ناشی از تحلیل مینای دندان بر اثر استفراغ 

شدت بولمیا معمولا بر اساس تعداد دفعاتی که اقدام به پاکسازی بدن می‌شود متغیر است. اما معمولا اگر فرد مبتلا به بولمیا یا پرخوری عصبی، حداقل یک بار در هفته و به مدت 3 ماه اقدام به پاکسازی کالری دریافتی از طریق استفراغ عمدی یا ورزش بیش از حد یا رژیم سنگین می‌کند. 

چه کسانی در خطر ابتلا به پرخوری عصبی یا بولمی هستند؟ 

· جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به پرخوری عصبی قرار دارند. البته مردان نیز ممکن است دچار بولمی بشوند. 

· سن: اولین نشانه‌های بولمی معمولا از سنین نوجوانی بروز می‌کند. 

· سابقه خانوادگی: اگر در خانواده سابقۀ ابتلا به هر نوع اختلال خوردن از قبل بوده است، ریسک ابتلای اعضای آن خانواده به بولمی یا پرخوری عصبی نیز بالاتر میشود. 

· سابقه بیماری: بیماری‌‌های جسمی و روحی می‌تواند زمینه ساز ابتلا به پرخوری عصبی باشد. 

· سلامت روان: بیمارانی که همواره دچار استرس و اضطراب هستند یا سابقه افسردگی دارند بیشتر در معرض پرخوری عصبی قرار می‌گیرند. 

· اضافه وزن در دوران کودکی و نوجوانی: یکی دیگر از عوامل خطر برای ابتلا به پرخوری عصبی، داشتن اضافه وزن و به دنبال آن از دست دادن اعتماد به نفس در دوران کودکی و نوجوانی می‌باشد.
 

ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که بیماری‌هایی مانند اعتیاد، اختلالات اضطرابی و اختلالات خلقی در بیماران بولمی شایع است. 

عوارض بولیمیا یا پرخوری عصبی چیست؟ 

 پرخوری عصبی اگر درمان نشود می‌تواند در زندگی فردی و اجتماعی بیماران، همچنین در سلامت جسمی و روحی آنان عوارض جدی و گاها جبران ناپذیری بر جای بگذارد. از جمله عوارض شناخته شده برای بیماری بولیمیا عبارتند از: 

· از دست دادن آب و مایعات بدن که میتواند منجر به مشکلات کلیوی شود 

· پوسیدگی شدید دندان و بیماری لثه به دلیل استفراغ بیش از حد و مکرر 

· نارسایی قلبی و آریتمی ضربان قلب 

· مشکلات گوارشی 

· برهم خوردن نظم پریودی 

· اضطراب و افسردگی 

· اختلال شخصیت 

· آسیب به خود یا فکر به خودکشی 

· سو مصرف الکل و دخانیات در این بیماران شایع تر است 

· از دست دادن عزت نفس  

پیشگیری از پرخوری عصبی 

هنوز نمیتوان راهی قطعی برای پیشگیری از بولیمیا پیشنهاد داد. اما همانطور که میدانید بولیمیا یا پرخوری عصبی از ذهن و پندارۀ ذهنی فرد نسبت به بدن خود نشات می‌گیرد. لذا اگر میخواهید نزدیکانتان به ویژه فرزندانتان دچار این اختلال نشوند باید بتوانید اعتماد به نفسشان را به خصوص در مورد بدن بالا ببرید. همچنین اضطراب و نگرانی دائمی بابت اندام، یک خطر بالقوه است. باید این نگرانی را رفع نمایید. 

وقتی تمرکز والدین به ظاهر بدن کودکشان و شکل و اندازۀ آن باشد، حتی اگر هم هدف تشویق و تمجید از شکل و اندازۀ بدن کودک باشد، متاسفانه تصور ذهنی کودک از بدن سالم خراب خواهد شد. 

باید توجه نمود که اعتماد به نفس کودک را به روش‌هایی به غیر از توجه به جسم بالا ببریم.  

وعده‌های غذایی را منظم، لذت بخش و ترجیحا در کنار خانواده داشته باشید که کودک در لذت و آرامش و بدون اضطراب غذا بخورد. 

به جای آنکه مدام از وزن و تناسب اندام در خانه حرف بزنیم، سعی کنیم این افکار را با برنامه ریزی برای داشتن سبک زندگی سالم همراه تغذیه سالم و ورزش مناسب جایگزین نماییم. 

از افرادی که دچار پرخوری عصبی هستند حمایت کنید. آنان را تشویق کنید که به مشاورین تغذیه و روانشناس مراجعه کنند. البته درمان بولیمیا جز با ارادۀ فرد میسر نیست. پس برای فرستادن عزیزانتان پیش متخصصین سلامت، پافشاری یک طرفه ننمایید. بلکه با حمایت بی قید و شرط سعی کنید اضطراب را از او دور نگه دارید.  

آیا برای پرخوری عصبی باید به پزشک مراجعه کرد؟ 

افرادی که دچار پرخوری عصبی یا بولمیا هستند ممکن است تا سالها آن را پنهان کنند. این در حالی هست که پرخوری عصبی می‌تواند به مرور زمان عوارض جدی و جبران ناپذیری در سلامت فرد داشته باشد. لذا توصیه می‌شود اگر خود یا عزیزانتان دچار این اختلال هستید حتما هرچه زودتر با یک متخصص روان‌شناس معتبر مشورت نمایید. 

متخصصین سلامت روان می‌توانند به شما کمک کنند تصور ذهنی خود را نسبت به بدن خود بهبود بخشید. چنانچه هنوز تمایلی به درمان ندارید می‌توانید به عنوان اولین قدم به سوی تغییر، با افراد نزدیک و مورد اعتماد در مورد آنچه بر شما می‌گذرد صحبت کنید.