سنگ کلیه - علت و علائم
علت و علائم سنگ کلیه
سنگ کلیه که به نام نفرولیتیازیس یا التهاب مثانه نیز شناخته می‌شود، رسوبات سختی است که از مواد معدنی و نمکی تشکیل می‌شود. سنگ کلیه ممکن است در هر قسمت سیستم ادراری اعم از کلیه یا مثانه ایجاد شود. غلظت مواد معدنی در ادرار به ایجاد بلورهای سنگ کلیه موثر است.
دفع سنگ کلیه و عبور آن از مجاری ادراری میتواند بسیار دردنام باشد. اما شناخت علل زمینه‌ای ایجاد سنگ کلیه و توجه به علائم آن موجب پیشگیری یا تشخیص به موقع این بیماری می‌گردد. چنانچه پیشگیری و تشخیص سنگ کلیه به موقع انجام شود، میتواند از عوارض جبران ناپذیر آن پیشگیری نماید.
با ما همراه باشید تا با بررسی علت زمینه‌ای ایجاد سنگ کلیه و التهاب مثانه، بتوانیم اقدامات پیشگیرانه از این بیماری انجام دهیم. همچنی علائم این بیماری را بشناسیم تا در اسرع وقت به خود و اطرافیانمان در جهت تشخیص و درمان هوشیارانه و به موقع این
بیماری کمک نماییم.
علت ایجاد سنگ کلیه:
اغلب افراد وقتی به هر بیماری مبتلا می‌شوند از خود یا پزشکشان می‌پرسند چرا اینطور شد؟ اگرچه دلیل قطعی و مشخصی برای سنگ کلیه وجود ندارد اما از آنجایی که نفرولیتیازیس حاصل به هم چسپیدن مواد معدنی موجود در مجاری ادراری است، به همین دلیل برخی از عوامل زمینه‌ای را میتوان در بروز این بیماری موثر دانست.
اضافه وزن
اضافه وزن همواره یک فاکتور مهم در تهدید سلامت انسان است. هرچه وزن بیشتر باشد، تعادل بدن نیز برهم خورده و ممکن است در هضم، جذب و دفع مواد معدنی اختلالاتی ایجاد شود که فضای سیستم ادراری را برای تولید سنگ کلیه مهیا می‌سازد.
مصرف داروها
ملین‌ها، داروهای ضد افسردگی یا ضد میگرن، مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین C و کلسیم نیز اگر بیرویه استفاده شوند میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
رژیم غذایی
رژیم غذایی پر نمک و شکر یا افرادی که پروتئین بالایی مصرف می‌کنند نیز در خطر بیشتر ابتلا قرار دارند. این نوع تغذیه به ویژه خوردن نمک زیاد موجب نیاز بیشتر سلول به کلسیم شده و کلسیم هایی که برای پاکسازی بدن از نمک به کار رفته است در ادرار تجمع یافته و ممکن است در طولانی مدت سنگ تشکیل دهند.
بیماری‌ها
بیماری‌های مربوط به کلیه و دستگاه ادراری، برخی بیماری‌های گوارشی مثل اسهال مزمن یا روده التهابی و همچنین برخی از جراحی‌ها مثل بای پس معده ممکن است بر روند هضم و جذب آب و کلسیم اثر منفی داشته باشد. در نتیجه این افراد در خطر تولید سنگ کلیه قرار می‌گیرند.
دلایل ژنتیکی
برخی دیگر از افراد نیز ممکن است به دلایل ژنتیکی در ادرار خود مواد موثر در پیشگیری از سنگ کلیه نداشته باشند. برای مثال ترکیباتی در بدن وجود دارد که میتواند مانع به هم چسپیدن کریستال‌های تشکیل دهندۀ سنگ باشد. چنانچه فرد به مقدار کافی از این ترکیبات در بدن و مایع ادرار خود نداشته باشد؛ بیشتر از سایرین در معرض تولید سنگ کلیه قرار می‌گیرد.
همچنین سابقۀ خانوادگی تولید سنگ کلیه، تعریق زیاد یا زندگی در مناطق گرم و خشک که موجب کمبود آب بدن می‌شود از جمله دیگر عوامل فردی هستند که ممکن است ریسک ابتلا به این بیماری را بیشتر نماید.
در واقع نمیتوان با قطعیت مشخص کرد هر بیمار دقیقا به چه دلیلی دچار سنگ کلیه و التهاب مثانه شده است. اما به طور قطع میتوان عواملی را که در افزایش خطر ابتلا به این بیماری نقش دارند را برشمرد. در واقع هر عاملی که موجب افزایش مواد تشکیل دهندۀ سنگ کلیه در ادرار باشد به عنوان عامل خطر محسوب می‌شود.
کلسیم، اگزالات و اسید اوریک از جمله مواد تشکیل دهندۀ بلورهای سنگ کلیه هستند. در نتیجه افرادی که داروها و مکمل‌ها و غذاهای حاوی این ترکیبات استفاده می‌کنند یا به دلیل بیماری ممکن است دچار افزایش اسید اوریک در بدن شده باشند بیشتر در معرض تولید سنگ کلیه و مثانه قرار دارند.
علائم سنگ کلیه:
سنگ کلیه تا زمانی که حرکت نداشته باشد معمولا علائم خاصی نیز ایجاد نمی‌کند. اما چنانچه سنگ تکان خورده و وارد مجاری حالب که لوله‌های اتصال کلیه و مثانه می‌باشد قرار گیرد، میتواند بسیار دردناک و ناراحت کننده باشد. همچنین این وضعیت میتواند اختلالاتی در دفع ادرار بیمار نیز ایجاد نماید.
سنگ کلیه میتواند مجاری ادراری را مسدود نماید. تورم، التهاب و اسپاسم شدید در کلیه، مثانه و لوله‌های ادراری نیز از جمله عوارض سنگ کلیه می‌باشد. طبیعتا این عوارض میتواند درد شدیدی ایجاد نماید. نمونه‌ای از علامت ناشی از آن عبارت است از:
· درد شدید در پهلو، پشت و زیر دنده.
· درد زیر شکم که ممکن است تا کشاله ران امتداد یابد
· درد یا سوزن هنگام دفع ادرار
· دردی که نوسان پیدا میکند
· تغییر رنگ ادرار به رنگ قرمز، صورتی یا قهوه‌ای
· اختلال در دفع ادرار اعم از تکرر ادرار، مقدار کم ادرار
· تهوع، استفراغ
· تب و لرز
حال که علائم سنگ کلیه را شناختید توصیه می‌شود با کلیک روی این لینک ، نحوۀ تشخیص و درمان سنگ کلیه را نیز بشناسید. همانطور که ذکر شد تشخیص بیماری کافی نیست و برای کنترل عوارض جبران ناپذیر سنگ کلیه لازم است به موقع از مشورت پزشک متخصص کمک بگیرید.
بیماران مبتلا به سنگ کلیه چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمایند؟
· هر درد نگران کننده و شدید را جدی بگیرید و فورا با پزشک تماس حاصل نمایید.
· مشاهده خون در ادرار نشانۀ بسیار مهمی است که باید جدی گرفته شود.
· چنانچه درد شما را بیقرار میکند تا حدی که حتی نمی‌توانید بنشینید باید به پزشک مراجعه نمایید.
· درد توام با استفراغ و حالت تهوع میتواند نشانۀ مهمی باشد که باید علت آن را بررسی نمود.
· درد توام با تب و لرز میتواند نشانۀ بروز عفونت باشد که نیاز به مداخلات جدی پزشکی دارد.
· مشکل در دفع ادرار نیز میتواند عوارض و آسیب در سلامت شما ایجاد نماید. پس حتما در این شرایط نیز از یک پزشک متخصص کمک بخواهید.
چطور از ابتلا به سنگ کلیه
پیشگیری نماییم؟
معمولا افرادی که سابقۀ سنگ کلیه داشته‌اند یا در خانواده و افراد نزدیک درد و مشکلات ناشی از سنگ کلیه را دیده‌اند، به این سوال فکر می‌کنند که چطور می‌شود احتمال ابتلا به سنگ کلیه را کاهش داد یا از آن پیشگیری نمود؟ اگرچه نمیتوان راهکار قطعی ارائه داد اما راه حل‌های بسیار موثری جهت مراقبت از کلیه و پیشگیری از بیماری‌های مجاری و دستگاه ادراری وجود دارد.
برخی از روش‌های موثر در پیشگیری از سنگ کلیه عبارتند از:
مصرف زیاد آب و مایعات
آب و مایعات غلظت مواد تشکیل دهندۀ سنگ کلیه را کاهش داده و سیستم ادراری را نسبت به دفع این مواد آماده می‌سازد. همچنین برخی از انواع سنگ
کلیه به دلیل از دست رفتن آب بدن از طریق اسهال مزمن یا تعرق زیاد به وجود می‌آید. در نتیجه مصرف آب میتواند آب از دست رفته را تامین نموده و از بروز این مشکل پیشگیری نماید.
کاهش مصرف نمک
مصرف زیاد نمک میتواند موجب برهم خوردن تعادل یون کلسیم در بدن باشد. به همین دلیل کلسیم بیشتری دفع شده و در سیستم ادراری قرار می‌گیرد. در
نتیجه احتمال ابتلا به سنگ کلیه از جنس مادۀ کلسیم افزایش می‌یابد.
کاهش مصرف پروتئین حیوانی
پروتئین‌های حیوانی نیز شرایط سیستم ادراری را برای تولید سنگ مستعد می‌سازد. به جای استفاده از منابع حیوانی پروتئین میتوانید منابع گیاهی پروتئین که ضرر کمتری دارند را جایگزین نمایید.
کاهش مصرف غذاهای حاوی اگزالات
اگر مستعد سنگ اگزالات هستید مصرف خوراکی‌هایی چون فلفل، سویا، آجیل، بامیه، چغندر و غیره را کاهش دهید یا از مشاور تغذیه کمک بگیرید.
کنترل مصرف مکمل کلسیم
مصرف کلسیم کافی برای سلامت بدن بسیار مهم و ضروری است. پس به هیچ وجه نمیتوان مصرف خوراکی‌های حاوی کلسیم را حذف نمود. اما در مورد استفاده از مکمل‌های حاوی کلسیم آگاهانه و با مشورت پزشک رفتار نمایید. گاهی اوقات ممکن است بدن شما به دوز بالای کلسیم نیاز نداشته باشد و این کلسیم اضافه که به صورت دارو مصرف می‌گردد ممکن است ریسک سنگ کلیه را بالا ببرد.
