سرطان روده بزرگ – تشخیص و درمان
سرطان روده بزرگ – تشخیص و درمان
سرطان روده بزرگ معمولا با پیدایش تودههای کوچک و غیر سرطانی (خوش خیم) سلولی به نام پولیپ در داخل روده بزرگ آغاز میشود. با گذشت زمان برخی از این پولیپها میتوانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. از آنجایی که در مراحل اولیه علائم خاصی ممکن است بروز نکند، لذا پزشکان آزمایشهای غربالگری منظم را برای کمک به پیشگیری و تشخیص زود هنگام و برداشتن این پولیپ ها قبل از تبدیل شدن به سلولهای سرطانی توصیه میکنند.
درمانهای زیادی برای کمک به کنترل سرطان روده بزرگ در دسترس هستند. از جمله این درمانها جراحی، پرتو درمانی، درمانهای دارویی مانند شیمی درمانی، درمان هدف و ایمونوتراپی میباشند.
در مقاله قبلی علت، علائم و عواملی که ریسک ابتلا به سرطان روده را افزایش میدهد بررسی نمودیم. اما در این مقاله سعی داریم به موارد کاربردی‌تر یعنی نحوه تشخیص و درمان و همچنین پیشگیری از این بیماری بپردازیم.
روشهای تشخیص سرطان روده بزرگ:
اگرعلائم و نشانه‌های شما نشان دهنده احتمال سرطان روده بزرگ باشد، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش را برای شما تجویز کند. این آزمایشها عبارتند از:
استفاده از یک اسکوپ برای بررسی داخل روده بزرگ (کولونوسکوپی):
در روش کولونوسکوپی از یک لوله بلند، انعطاف پذیر و باریک متصل به دوربین فیلم برداری و مانیتور برای مشاهده کل روده بزرگ و راست روده استفاده میشود. پزشک درصورت یافتن نواحی مشکوک، میتواند ابزارهای جراحی را از طریق لوله عبور داده تا نمونه‌های بافتی (بیوپسی) را برای تجزیه و تحلیل و همچنین پولیپها را بردارد.
آزمایش خون:
هیچ آزمایش خونی نمیتواند وجود سرطان روده بزرگ را مشخص کند. اما پزشک برای بررسی سلامت عمومی بدن شما آزمایشهایی مانند عملکرد کلیه و کبدو آزمایش خون را تجویز میکند.
پزشک شما همچنین ممکن است خون شما را برای یک ماده شیمیایی که گاهی توسط سرطانهای روده بزرگ تولید میشود (آنتی ژن کارسینو امبریونیک CEA) آزمایش کند. ردیابی سطح CEA در خون در طی زمان به پزشک برای تشخیص کمک میکند و همچنین میتواند متوجه شود که آیا سرطان شما به درمان پاسخ میدهد یا خیر.
تعیین وسعت سرطان
در صورتیکه سرطان روده بزرگ در شما تشخیص داده شد، پزشک شما برای تعیین مرحله سرطان آزمایشاتی توصیه میکند. تعیین مرحله سرطان کمک میکند تا درمان مناسب برای شما تعیین شود.
آزمایشهای تعیین مرحله سرطان میتواند شامل تصویر برداریهایی از جمله سی تی اسکن نواحی شکم، لگن و سینه باشد. در بسیاری از موارد تعیین مرحله سرطان به طور کامل تشخیص داده نمیشود و بعد از جراحی سرطان روده بزرگ مشخص میگردد.
مراحل سرطان روده بزرگ با اعداد رومی از 0 تا IV نشان داده میشود .پایین‌ترین مراحل نشان دهنده سرطانی است که محدود به پوشش داخلی روده بزرگ است. در مرحله IV، سرطان پیشرفته را نشان میدهد که به سایر نواحی بدن گسترش یافته است (متاستاز).
درمان سرطان روده بزرگ
وضعیت خاص شما از جمله محل سرطان، مرحله آن و سایر نگرانی‌های سلامتی تعیین میکنند که کدام روش درمانی برای شما مناسبتر است. درمان سرطان روده بزرگ معمولاً شامل جراحی برای برداشتن سرطان است. درمانهای دیگری مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز ممکن است توصیه شود.
جراحی برای سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه
اگر سرطان روده بزرگ شما وسعت پیدا نکرده است پزشک ممکن است روشهایی را برای جراحی توصیه کنند مانند:
برداشتن پولیپ در طی کولونوسکوپی (پلیپکتومی). اگر سرطان شما کوچک، موضعی، در یک پولیپ و در مراحل بسیار اولیه باشد، ممکن است پزشک شما بتواند آن را در طول کولونوسکوپی به طور کامل حذف کند.
برداشتن مخاط آندوسکوپی: در طی کولونوسکوپی با استفاده از ابزارهای ویژه برای برداشتن پولیپهای بزرگتر، مقداری از پوشش داخلی
روده بزرگ نیز برداشته میشود که به ان برداشتن مخاط آندوسکوپی میگویند.
جراحی لاپاراسکوپی: پولیپ‌هایی که در طول کولونوسکوپی قابل برداشتن نیستند، با استفاده از جراحی لاپاراسکوپی برداشته میشوند. در این روش، جراح شما این عمل را از طریق چندین برش کوچک در دیواره شکم انجام میدهد و ابزارهایی را با دوربین‌های متصل قرار میدهد که روده بزرگ شما را روی یک مانیتور ویدیویی نمایش می‌دهند. جراح همچنین ممکن است از غدد لنفاوی ناحیه ای که سرطان در آن قرار دارد نمونه برداری کند.
جراحی برای سرطان روده بزرگ پیشرفته تر
اگر سرطان در داخل روده بزرگ رشد کرده باشد، جراح روشهای زیر را پیشنهاد میکند:
کولکتومی جزئی:
در طی این روش، جراح بخشی از روده بزرگ را که حاوی سلولهای سرطانی است، همراه با حاشیه‌ای از بافت طبیعی در دو طرف آن ناحیه برمی‌دارد. جراح شما در بیشتر موارد بخش‌های سالم روده بزرگ یا رکتوم را دوباره به هم وصل میکند. این روش معمولاً با یک روش کم تهاجمی (لاپاراسکوپی) انجام میشود.
جراحی برای ایجاد راهی برای خروج مواد زائد از بدن:
هنگامی که امکان اتصال مجدد بخش های سالم روده بزرگ یا راست روده وجود ندارد، ممکن است به استومی نیاز داشته باشید. استومی به ایجاد یک دهانه روی شکم به روش جراحی برای خروج محتویات روده گفته میشود. بعد از جراحی مواد دفعی از طریق
استوما از بدن خارج میگردد.
گاهی اوقات استومی موقتی است و به کولون یا رکتوم شما اجازه میدهد تا پس از عمل جراحی بهبود یابد. دربرخی موارد، ممکن است کولوستومی دائمی باشد.
برداشتن غدد لنفاوی:
غدد لنفاوی مجاور نیز معمولاً در طی جراحی سرطان روده بزرگ برداشته میشوند و از نظر سرطانی بودن مورد آزمایش قرار میگیرند.
جراحی برای سرطان پیشرفته
اگر سرطان بسیار پیشرفته باشد یا سلامت کلی را تضعیف کرده باشد، جراح ممکن است عمل جراحی را برای رفع انسداد روده بزرگ یا به منظور بهبود علائم توصیه کند. این جراحی برای درمان سرطان انجام نمیشود، بلکه برای تسکین علائم و نشانههایی مانند انسداد، خونریزی یا درد است.
در موارد خاصی که سرطان به کبد یا ریه گسترش یافته است اما سلامت کلی شما خوب است، پزشک ممکن است جراحی یا سایر درمانهای موضعی را برای برداشتن سرطان توصیه کند. شیمی درمانی ممکن است قبل یا بعد از این نوع روش استفاده شود. این رویکرد فرصتی را برای رهایی از سرطان در دراز مدت فراهم میسازد.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهایی خاص برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. در صورتی که سرطان پیشرفته باشد یا به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد، معمولاً بعد از عمل جراحی شیمی درمانی برای سرطان روده بزرگ انجام میشود. به این ترتیب، شیمی درمانی ممکن است سلولهای سرطانی باقی‌مانده در بدن را از بین ببرد و به کاهش خطر عود سرطان کمک کند.
همچنین شیمی درمانی ممکن است قبل از عمل برای کوچک کردن توده سرطانی بزرگ انجام گیرد تا برداشتن آن به وسیله جراحی آسانتر شود. در برخی مواقع شیمی درمانی با پرتو درمانی ترکیب میشود. برای برخی از افراد مبتلا به سرطان کولون مرحله سوم کم خطر، دوره کوتاه‌تر شیمی درمانی پس از جراحی انجام میگیرد. این رویکرد ممکن است عوارض جانبی را در مقایسه با دوره سنتی شیمی درمانی کاهش دهد که میتواند به همان اندازه موثرباشد.
پرتو درمانی
در پرتودرمانی از منابع انرژی قدرتمندی مانند اشعه ایکس و پروتون‌ها برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. این روش برای کوچک کردن یک توده سرطانی بزرگ قبل از عمل استفاده میشود تا بتوان آن را راحت‌تر برداشت.
در مواردی که جراحی یک گزینه مناسب نیست، ممکن است از پرتو درمانی برای تسکین علائمی مانند درد استفاده شود.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی یک درمان دارویی است که از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده میشود. سیستم ایمنی بدن شما که با بیماری مبارزه میکند ممکن است به سلولهای سرطانی حمله نکند زیرا سلولهای سرطانی پروتئینهایی تولید میکنند که سلولهای سیستم ایمنی را از شناسایی آنها باز میدارند. ایمونوتراپی با تداخل در این فرآیند کار میکند.
ایمونوتراپی معمولاً برای سرطان پیشرفته روده بزرگ اختصاص دارد. پزشک شما ممکن است سلولهای سرطانی شما را آزمایش کند تا ببیند آیا احتمال دارد به این درمان پاسخ دهند یا خیر.
