آب سیاه چشم یا گلوکوم – علت و علائم
علت و علائم آب سیاه چشم
آب سیاه چشم که نام علمی آن گلوکوم است اختلالی در بینایی و از جمله شایع‌ترین بیماری‌های چشمی است . گلوکوم یا آب سیاه چشم به عصب بینایی آسیب می رساند. این آسیب اغلب به دلیل فشار بالای غیر طبیعی در چشم فرد بیمار ایجاد می‌شود. اگر آب سیاه به موقع تشخیص داده نشود میتواند موجب نابینایی گردد.
آب سیاه یا گلوکوم با آسیب عصب پدید می‌آید و رفته رفته با علائمی چون تاری دید، سردرد، دیدن هاله اطراف نور حتی تهوع و استفراغ بروز پیدا می‌کند. تشخیص این بیماری توسط چشم پزشک و در جلسات معاینه میسر است. درمان این بیماری از دارودرمانی تا انواع جراحی و لیزر متغیر است.
گلوکوم یا آب سیاه چشم، یکی از علل شایع نابینایی در جهان به ویژه در افراد بالای 60 سال است. آب سیاه اغلب در افراد با سنین بالا مشاهده می‌شود اما در کودکان نیز ممکن است به ندرت مشاهده شود. در این مقاله به علت، علائم و عوامل خطر گلوکوم می‌پردازیم. در مقاله بعدی نحوه تشخیص و درمان آب سیاه چشم را مرور می‌کنیم.
علت آب سیاه چشم یا گلوکوم:
گلوکوم یا آب سیاه چشم به دلیل آسیب به عصب بینایی است. همانطور که این عصب به تدریج خراب می شود، نقاط کور در میدان بینایی و دید بیمار نیز ایجاد می شود. به دلایلی که پزشکان به طور کامل درک نمی کنند، این آسیب عصبی معمولاً به افزایش فشار در چشم مربوط می شود.
معمولا آب سیاه چشم به صورت ژنتیکی در افراد مختلف خانواده دیده می‌شود. امروزه دانشمندان ژن‌هایی را شناسایی نموده‌اند که در ایجاد گلوکوم و همین طور ایجاد فشار داخلی چشم موثر هستند.
علائم آب سیاه چشم یا گلوکوم:
بروز آب سیاه شکل‌های مختلفی دارد و با اینکه در اکثر مواقع نوع حاد آن که به POAG معروف است، علائم خاصی تا زمان بروز آسیب شدید بروز نمی‌دهد، اما علائم زیر می‌توانند وجودداشته باشند:
· سر درد شدید
· حالت تهوع و استفراغ
· درد در چشم‌ها
· کاهش تدریجی بینایی
· تار شدن دید
· مشاهده‌ی هاله‌های رنگی در اطراف نور و کم شدن دید محیطی.
· قرمزی چشم
· دید تونلی
انواع گوکوم یا آب سیاه چشم:
آب سیاه چشم انواع مختلفی دارد که شامل گلوکوم مادرزادی (بسیار نادر)، گلوکوم رندگدانه‌ای و گلوکوم ثانویه است اما دو نوع اصلی آب سیاه "گلوکوم با زاویه بسته حاد" و "گلوکوم مزمن یا اولیه با زاویه باز" هستند. زاویه مرز بین عنبیه و قرنیه است که محل تخلیه‌ی مایع زلالیه از چشم می‌باشد. گلوکوم مزمن یا اولیه با زاویه باز(POAG) از بین انواع دیگر شایع‌تر است که به تدریج موجب از بین رفتن دید محیطی فرد مبتلا شده و گاهی زمانی فرد متوجه نشانه‌های بیماری می‌شود که اثرات جبران ناپذیری گذاشته است.
عوامل خطر بیماری آب سیاه چشم:
برخی عوامل وجود دارند که احتمال خطر بروز آب سیاه مزمن را افزایش می‌دهند. در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است:
سن:
یکی از عوامل مهم سن است. از چهل سالگی به بعد احتمال و خطر ابتلا به آب سیاه چشم یا گلوکوم افزایش می‌یابد. افزایش سن میتواند سبب چروکیده و باریک شدن شبکه ترایکولار شود. از آنجایی که این شبکه محل خروج مایع زلالیه از چشم است، این تغییرات می‌توانند منجر به کاهش جریان خروج مایع از چشم و در نتیجه افزایش فشار چشم شوند.
بیماری‌های زمینه‌ای:
برخی مشکلات پزشکی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی-عروقی و یا سابقه‌ی جراحی چشم می‌توانند خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش دهند. کم بودن ضخامت قرنیه نیز خطر بیماری آب سیاه چشم را افزایش می‌دهد. چنانچه ساختمان درونی چشم دچار اختلالاتی شود، میتواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
سابقه خانوادگی و ژن:
ژنتیک نیز از عوامل مهم است و افرادی که در خانواده‌ی خود سابقه‌ی بیماری آب سیاه چشم را دارند در خطر بیشتری هستند.
فشار چشم چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
همانطور که گفته شد فشار چشم با آب سیاه چشم در ارتباط تنگاتنگ است. اما شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چطور بیمار دچار افزایش فشار
چشم و به دنبال آن سایر مشکلات بینایی می‌شود. فشار داخل چشم به خاطر وجود مایع شفافی است که به طور دائم در چشم ترشح می‌شود و زلالیه نام دارد.
مایع زلالیه بین قرنیه و عدسی قرار دارد و وظیفه‌ی تغذیه این دو بخش چشم را بر عهده دارد چه که آن‌ها فاقد رگ خونی هستند. زلالیه از طریق مویرگ‌ها ترشح شده و مواد غذایی و اکسیژن را به عدسی و قرنیه می‌رساند و مواد دفعی را نیز جمع‌آوری کرده و از طریق خون دفع می‌کند. این مایع به طور مرتب باید خارج و تصفیه شود. دلایل مختلفی وجود دارند که سبب بروز انسداد شده و مانع از خروج زلالیه از چشم می‌شوند، هرگونه اختلال در روند خروج و تصفیه این مایع باعث افزایش فشار داخل چشم می‌شود.
